Çikolata Kisti (Endometriozis) Nedir, Nasıl Tedavi Edilir?
Çikolata kisti (endometriozis), sıklıkla cinsel ilişki sırasında, adet döneminde ya da herhangi bir zamanda pelvik bölgede, özellikle adet döneminde şiddetli ve basit ağrı kesiciler ile geçmeyen ağrılar şeklinde belirti verir. Bu belirtilerin yanı sıra gebe kalamama ve adet düzensizliği yakınmaları olan hastalara da çikolata kisti(endometriozis) tanısı konulabilmektedir.
Oluşum nedeni hakkında net bir bilgi bulunmayan çikolata kistinin kesin tedavi yöntemi de henüz bilinmemektedir. Daha çok hastanın yakınmalarını azaltmak amacıyla çeşitli tedaviler uygulanmaktadır. Şimdiye kadar belirlenebilen en kesin tedavi yöntemi ise ameliyattır.
Çikolata kisti (endometriozis) nasıl tedavi edilir?
Hastanın yakınmalarını azaltmak amacıyla uygulanacak tedavi yöntemi yine hastanın klinik durumuna, tekrar çocuk isteyip istemediğine, yaşına, kısırlık olup olmadığına, hastalığın evresine göre seçilmektedir. Minimal ve hafif kategorisinde değerlendirilen 1. ve 2. evre endometriozis tanısı konulan hastalara (hastalık kısırlığa neden olmuyor ise) genellikle gözlem tedavisi uygulanmaktadır. Çikolata kisti (endometriozis) hastalarına sadece ilaç tedavisi içeren medikal tedavi, cerrahi tedavi ve hem cerrahi hem de ilaç tedavilerini içeren kombine tedaviler uygulanabilmektedir.
Çikolata kisti tedavisi aşamaları
Tedavi görecek hastanın çok genç yaşta olması, hiç çocuğunun bulunmaması ya da çocuk sayısını tamamlamamış olması durumunda öncelik ağrının kesilmesine verilmekte ve buna yönelik baskılayıcı ilaç tedavisine başlanmaktadır. Bu amaçla kullanılan ilaçlar, östrojen ve progesteron hormonlarını baskılayan doğum kontrol ilaçlarıdır.
Çikolata kistleri (endometriozis) östrojen ve progesteron hormonlarına karşı oldukça duyarlıdır ve doğum kontrol ilaçları sayesinde bu hormonların baskılanması ve kistin geriletilerek ağrının giderilmesi amaçlanmaktadır.
Aynı amaçla kullanılan daha kuvvetli ilaçlar da bulunmaktadır ve zaman zaman endometriozis tedavilerinde kullanılmaktadır. Bu ilaçlar ile yumurtalıklar ve hipofiz bezi baskılanarak, hastanın vücudunda yalancı menapoz etkisi oluşturulmaktır. 6 aydan daha uzun süre bu tip ilaçların kullanılması kemik erimesine neden olabildiğinden bu ilaçlardan sınırlı olarak faydalanılabilmektedir. Özellikleri nedeniyle bu ilaçlardan kombine tedaviler sırasında yararlanılmaktadır.
İlaç tedavisinde ile amaç ağrının baskılanması olduğundan ve endometriozistin ilaç ile kesin tedavisi mümkün olmadığından, medikal tedaviden belirli limitler içinde fayda sağlanabilmektedir.
Çikolata kistinde cerrahi yöntemler
İlaç tedavisi kâfi gelmeyen hastalar için cerrahi tedavi diğer bir tedavi seçeneği olarak sunulmaktadır. Laparoskopi operasyonları; 1 cm’lik bir kesiden yapılabilmesi ve hastaların operasyona bağlı olarak gelişen ağrı yakınmalarının daha az olması, hastanın operasyon sonrasında günlük hayata adapte olma süresinin daha kısa olması açısından, açık ameliyat yöntemine oranla daha çok tercih edilmektedir. Batın içinde ileri derecede adezyon (yapışıklık) olması durumunda ise açık ameliyat (laparotomi) yöntemi tercih edilebilmektedir.
Cerrahi ve medikal tedavilerin bir arada yapıldığı kombine tedavilerde, operasyon öncesi ya da sonrası ilaç tedavileri uygulanmaktadır. Cerrahi girişim sırasında kistin çıkarıldığı bölgenin kistik yapıdan tamamen arındırıldığı düşünülse de, mikroskobik ölçülerde parçalar kalabilmekte ve tekrar büyüme davranışı gösterebilmektedirler. Bu mikroskobik ölçülerdeki parçaların tekrar büyüme ve kanamasına mani olmayı amaçlayan ilaç tedavileri, ameliyatların ardından kullanılmaktadır. Endometriozis(çikolata kisti) hastalarına uygulanan kombine tedavide kullanılan ilaçlar, ağrı baskılayıcı ilaçlar ile aynıdır.