Rahim Sarkması Nedir?
Rahim sarkması, rahim bölgesinde yer alan ligament isimli bağ dokuları ve pelvik kaslarının zayıflamasına bağlı olarak yaşanan sorundur. Yaşın ilerlemesi, birden fazla doğum yapma gibi sebeplere bağlı olarak rahim bulunduğu yerden daha aşağıya sarkar. Bazı kişilerde rahim vajina dışına dahi çıkabilir. Bu durum halk arasında rahim dudakları sarkması adıyla anılmaktadır.
Rahim hareket yeteneği olan bir organdır. Sabit olmayan rahim bulunduğu bölgede pelvik kaslar ve bağ dokular sayesinde asılı kalır. Belirli sebeplere bağlı olarak rahim bulunduğu bölgeden aşağı doğru sarkabilir. Pelvik dokular ve bağ dokularda yaşanan gevşeme etkisiyle vajinaya doğru bir sarkma görülür. Bazı kadınlarda söz konusu sarkma ileri boyutlara ulaşabilir. Hastanın günlük yaşam konforunu etkilemeyen durumlarda rahim sarkması tedavi gerektirmez.
50 yaş üzerinde her iki kadından birinde rahim sarkması görülmektedir. Bu sorun hem fiziksel hem de psikolojik bir rahatsızlık olarak nitelendirilmektedir. Kaslardaki gevşemeye bağlı olarak yer çekiminin de etkisiyle rahim bulunduğu bölgeden aşağı yönde hareket etmeye başlar.
Rahim sarkması belirtileri nelerdir?
Embriyo gelişimini rahim içinde sürdürür. Rahim belirli sebeplere bağlı olarak olması gereken konumdan daha aşağıda olabilir. Rahim sarkmasının şiddetine bağlı olarak bazı şikayetler ortaya çıkabilir. Hastaların bazılarında belirtiler hafif ağrı şeklinde olabilirken bazılarında da yaşam kalitesini olumsuz etkileyecek şekilde görülebilir.
Rahim sarkması şiddeti azsa belirti ortaya çıkmaz. Bazı hastalarda başlangıçta sabah hafif şiddette bir ağrıyla birlikte ilerleyen saatlerde bel ağrısı şikayetleri olur. Ayrıca karın bölgesinin altında bir ağırlık hissi ve aşağı yönde çekilme hissi de görülebilir.
Rahim sarkması belirtileri genel olarak şu şekildedir;
- İdrar kaçırma ve idrar yapamama gibi problemler
- Bağırsak hareketlerinin normalin dışına çıkması
- Vajinal kanamalar
- Vajina akıntı miktarının artması
- Bel bölgesinin altında ağrı hissi
- Cinsel ilişki sırasında normal olmayan ağrı duyulması
- Vajinadan dış kısma bir doku çıkması
- Vajina içinden bir şey çıkacakmış hissi
- Karın bölgesinin alt kısmında ağırlık hissi gibi durumlardır.
Rahim sarkması ne kadar ileri düzeydeyse belirtiler de o oranda daha fazla ve şiddetli olacaktır.
Rahim sarkması neden olur?
Rahim mevcut konumunda ligament isimli bağ doku ve pelvis kasları sayesinde durur. Bu dokuların zayıflaması rahim sarkması şikayetlerine yol açar. Bu yüzden söz konusu kas ve dokuları zayıflatan etmenler rahim sarkmasının sebepleri olarak kabul edilir.
Rahim ve bağ dokusunu zayıflatarak rahmin aşağı doğru sarkmasına yol açan sebepler;
- Menopoz gibi sebeplerle östrojen üretimi ve miktarının azalması
- Yaşın ilerlemesi
- Birden fazla doğum yapılması
- Çoğul gebelik hikayesi
- Doğum sırasında bebeğin iri doğması
- Aşırı kilo ya da obezite sorunları
- Kronik öksürük ya da kronik kabızlık sorunları
- Doğumda yaşanan travmatik durumlar
- Genetik olarak bağ dokusunun zayıf olması
- Pelvis operasyonlarının geçirilmesi
- Uzun süre ağır kaldırma gibi durumlardır.
Rahim sarkmasına neden olacak faktörler aynı zamanda rahim sarkmasına yol açan riskler olarak da görülebilir. Kişide kronik kabızlık olması, kronik öksürük sorunu bulunması ya da çok uzun süre ağırlık kaldırılması veya ağırlık kaldırılan bir işte çalışılması risk faktörleri arasında yer almaktadır.
Rahim sarkması tanısı nasıl konur?
Rahim sarkması tanısı koyulabilmesi için hastanın belirtilerle kontrole gitmesi ya da rutin kontrollere gitmesi gerekir. Bazı durumlarda tanı için bulgular yeterli olmaktadır. Genel olarak kişiler rahim sarkması şikayetlerinde durumun farkında olarak giderler.
Rahim sarkması belirtilerinden bir tanesi ya da daha fazlası olan kişiler bu yüzden bir uzmana görülebilir. Uzman ilk olarak hastanın şikayetlerini ve öyküsünü dinler. Daha sonra kesin tanı için pelvik muayene yapılır.
Hekimler rahim sarkmasına bağlı ortaya çıkan şikayetlerin hastanın hayat kalitesini engelleme durumuna bakar. Bunun için anket şeklinde bir değerlendirme yapılır. Rahimin vajinadan sarkma miktarını belirlemek için hastanın tanı sırasında ıkınması gerekir. Ayrıca pelvik kasların mevcut durumunun belirlenebilmesi için idrar tutar gibi kaslar hasta tarafından kasılır. Tüm değerlendirmeler sonucunda rahim sarkması tanısı ortaya çıkar. Sarkma derecesine göre de mevcut tedavi yöntemi belirlenir.
Genellikle rahim sarkması tanısı rutin kontroller sırasında konur. Ancak hastanın mevcut belirtileri hissedebilme durumu da olduğu için uzmana hastalar kendi talebiyle de başvurabilir.
Rahim sarkması tedavisi nasıl olur?
Rahim sarkması tedavisinde hastalığın şiddeti önemlidir. Hafif şiddette olan durumlarda genel olarak tedavi başlanmaz. Hafif şiddette olan sarkmalarda zamanla şiddeti ilerleyebilir. Bu yüzden hastalar düzenli olarak hekim kontrolüne gitmelidir. Hafif şiddetli durumlarda genellikle hasta için pelvik kasları güçlendirecek egzersizler önerilebilir.
Uygulanacak tedavide ilerleyen dönemde anne adayının gebe kalıp kalmayacağı yönündeki planları da etkilidir. Çocuk sahibi olmak istemeyenlerde vajinal halka ya da vajinal pesser kullanılabilir. Bu durumda rahim boyutuna göre uygun boyutta pesser uygulanır. Vajinal halka cinsel ilişki sırasında da sorunsuz olarak kullanılabilmektedir.
Belirli durumlarda ise rahim sarkması ameliyatı olarak nitelendirilen cerrahi operasyon tercih edilebilir. Hastalığın şiddetine bağlı olarak uzmanlar pelvik dokuları onarmak adına sentetik doku ya da hastanın farklı bölgesinden aldığı dokuyu zayıflamış dokularla değiştirebilir. Şiddetli rahatsızlıklarda ise rahim tamamen alınabilir. Hastanın şikayeti, rahim sarkmasını şiddeti ve gebelik düşünme durumu tedavi seçeneklerine karar verilmesi için uzman tarafından dikkate alınan durumlar arasındadır.